Bifu Kimura: Nghệ nhân Bizen gia đình Kimura thế hệ thứ 9

Kimura Bifu là ai?

Vào đầu những năm 1970, khi Nhật Bản đang trải qua thời kỳ tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ và hiện đại hóa nhanh chóng, một người đàn ông trẻ tuổi tên Bifu đã chọn con đường khác biệt. Thay vì tìm kiếm sự nghiệp trong các thành phố lớn, Bifu du lịch đến làng gốm Inbe ở tỉnh Okayama, một trong những trung tâm lâu đời của nghề gốm Bizen. Tại đây, số phận đã đưa ông đến với gia đình Kimura, một dòng họ thợ gốm danh tiếng đã duy trì nghề thủ công của họ qua tám thế hệ.

Trong môi trường truyền thống này, Bifu được công nhận là thợ thủ công danh dự (shokunin) – một danh hiệu không chỉ đơn thuần là nghề nghiệp mà còn là một cam kết sâu sắc với nghệ thuật và cộng đồng. Từ tộc trưởng gia đình Kimura, Bifu đã học được điều mà người Nhật gọi là “tinh thần của shokunin”: sự chú ý tỉ mỉ đến từng chi tiết, theo đuổi sự hoàn hảo không ngừng nghỉ và cam kết làm tốt nhất công việc của mình không chỉ cho bản thân mà còn cho cộng đồng rộng lớn hơn.

Ông Bifu đang làm một chai rượu sake nhỏ trong studio của mình

Trong nhiều năm, công việc của ông bao gồm việc thực hành hàng ngày và sự kiên trì không mệt mỏi. Mỗi ngày, Bifu không chỉ học hỏi về kỹ thuật làm gốm Bizen, mà còn thấm nhuần triết lý sâu sắc đằng sau mỗi động tác. Ông học cách lựa chọn đất sét, cảm nhận độ ẩm và kết cấu bằng bàn tay mình, và hiểu được cách mà sự thay đổi nhỏ trong nguyên liệu có thể ảnh hưởng đến sản phẩm cuối cùng.

Bifu cuối cùng đã kết hôn với con gái của gia đình Kimura, chính thức trở thành thế hệ thứ 9 trong dòng dõi lâu đời này. Sự kiện này không chỉ đánh dấu một bước ngoặt trong cuộc đời cá nhân của ông mà còn là sự tiếp nối một truyền thống nghề nghiệp đã tồn tại qua nhiều thế kỷ. Tộc trưởng Kimura đã ban cho ông nghệ danh “Bifu”, có nghĩa là “gió mềm” – một lời ca ngợi tinh tế cho niềm vui đơn giản của một làn gió nhẹ và phong cách làm việc nhẹ nhàng nhưng kiên định của ông.

“Tôi muốn xây dựng ý nghĩa đằng sau tên của mình,” ông nói, “Tôi muốn tất cả những ai sử dụng sản phẩm của tôi đều cảm thấy vui vẻ và bình yên như khi được đón nhận một làn gió nhẹ trong ngày hè nóng bức.”

Triết lý và quy trình làm việc của một nghệ nhân Bizen Bifu Kimura

Ngày làm việc của một shokunin

Mỗi ngày, trong khoảng 12 tiếng đồng hồ ngồi ở xưởng của mình, ông Bifu đắm mình trong các chi tiết đồ gốm của mình. Không gian làm việc của ông được bao quanh bởi các công cụ truyền thống và hiện đại, mỗi thứ đều có vị trí riêng, sẵn sàng phục vụ cho bàn tay khéo léo của nghệ nhân. Khu vực làm việc chính là một chiếc bàn xoay gốm, nơi Bifu tạo hình hàng trăm bộ ấm trà, bộ đựng rượu sake, bình hoa và bộ đồ ăn; một bức ảnh của người vợ đã khuất luôn đặt gần đó, như thể đang dõi theo và động viên ông trong mỗi công đoạn.

Tính chất vật lý của việc sản xuất Bizen-yaki rất khắt khe và có thể gây chán nản cho những người theo đuổi nghề này. Đó là một quá trình lặp đi lặp lại đã trở thành một lối mòn trong cuộc sống hàng ngày của Bifu. Tuy nhiên, chính trong sự lặp lại này, ông tìm thấy niềm vui và sự hoàn thiện không ngừng. Mỗi sản phẩm, dù giống nhau về chức năng, đều mang trong mình một linh hồn riêng biệt, một câu chuyện về đôi tay đã tạo ra nó.

Nghệ thuật hoàn thiện và kiểm soát chất lượng

Vào cuối mỗi ngày, Bifu kiểm tra công việc của mình một cách tỉ mỉ – một thói quen đã theo ông suốt gần năm thập kỷ. Ông ấy xem xét kỹ lưỡng mọi sản phẩm để tìm những điểm không hoàn hảo dù là nhỏ nhất, không phải để loại bỏ chúng, mà để hiểu và đánh giá chúng như một phần của tác phẩm. Trong truyền thống wabi-sabi của Nhật Bản, sự không hoàn hảo có vẻ đẹp riêng của nó, và Bifu tìm kiếm sự cân bằng giữa kỹ thuật hoàn hảo và vẻ đẹp tự nhiên của vật liệu.

Đối với nghệ thuật thủ công đầy thử thách như Bizen-yaki, sự cống hiến là điều cần thiết. Bifu đã dành gần nửa thế kỷ để hoàn thiện nghề của mình, và ngay cả bây giờ, ông vẫn không ngừng học hỏi từ mỗi mẻ nung, mỗi món đồ gốm ông tạo ra.

Quy trình nung và vai trò của lò noborigama

Lò Kimura bắt đầu khai lò chính thức vào mùa xuân; đây là một sự kiện quan trọng không chỉ đối với gia đình mà còn với cả cộng đồng địa phương. Hàng nghìn sản phẩm được xếp gọn gàng trong lò nung noborigama – một loại lò nung dốc truyền thống của Nhật Bản, được thiết kế để tận dụng độ dốc tự nhiên của đồi để tăng hiệu quả nhiệt.

Ông Bifu sắp đặt từng tác phẩm một cách tỉ mỉ và cẩn thận, sử dụng kiến thức tích lũy qua nhiều năm về cách vị trí trong lò sẽ ảnh hưởng đến kết quả cuối cùng. “Mỗi chiếc cốc, bát hay bình đều có một vẻ đẹp riêng và phải được trân trọng. Vị trí của chúng trong lò sẽ quyết định màu sắc và kết cấu cuối cùng,” ông ấy nói.

Trong khi hầu hết các thợ gốm đều yêu cầu hỏa kế (thiết bị đo nhiệt độ lò) và vòng đất sét (seger cones) để xác định nhiệt độ thích hợp, Bifu đã phát triển một kỹ năng hiếm có: ông có thể chỉ cần nhìn vào màu sắc của các sản phẩm và ngọn lửa để biết cần phải điều chỉnh những gì khi nung. Đây là một khả năng trực giác được phát triển qua hàng nghìn giờ quan sát và kinh nghiệm, một ví dụ sống động về cách mà nghệ thuật thủ công Nhật Bản kết hợp kỹ thuật với trực giác.

Lò leo núi noriborigama

Di sản và tương lai của nghề gốm Bizen qua gia đình Kimura

Gần nửa thế kỷ gắn bó với làng Inbe

Gần 50 năm đã trôi qua kể từ khi Bifu lần đầu tiên định cư ở Inbe. Trong thời gian đó, làng gốm đã thay đổi đáng kể: du lịch đã phát triển, công nghệ mới đã xuất hiện, và thị hiếu của người tiêu dùng đã chuyển biến. Tuy nhiên, Studio Kibido của gia đình Kimura vẫn duy trì các kỹ thuật truyền thống cốt lõi, đồng thời thích ứng một cách thận trọng với thời đại mới.

Hiện ông đang điều hành cửa hàng của gia đình Kimura và Studio Kibido cùng với con gái của mình, Mizuho, ​​và con rể, Yosuke, những người đại diện cho thế hệ thứ 10 của gia đình Kimura và tương lai của những người thợ gốm Bizen. “Tôi nghĩ truyền thống thật tuyệt vời. Tuân theo nó không phải lúc nào cũng tốt, nhưng đó là điều chúng ta nên bảo vệ,” ông nói, phản ánh sự cân bằng tinh tế giữa việc tôn trọng quá khứ và đón nhận tương lai.

Mizuho và Yosuke Kimura: Thế hệ thứ 10 và sự đổi mới

Lớn lên ở Bizen với tư cách là đứa con duy nhất của Bifu Kimura, Mizuho Kimura luôn nhận thức sâu sắc rằng mình có thể sẽ trở thành một thợ gốm. Từ nhỏ, cô đã quan sát cha mình làm việc, thỉnh thoảng giúp đỡ trong xưởng, và dần dần học được các kỹ năng cơ bản. Tuy nhiên, khi rời Bizen để học đại học về mỹ thuật, cô mở rộng tầm nhìn và tiếp xúc với các hình thức nghệ thuật đương đại.

Trong những năm học đại học, Mizuho chưa bao giờ tưởng tượng rằng mình sẽ gặp và yêu một nhà thiết kế kết cấu trẻ ở thành phố New York. Cuộc gặp gỡ tình cờ này đã mở ra một chương mới không chỉ trong cuộc đời cá nhân mà còn trong lịch sử nghề gốm gia đình Kimura. Sau khi học xong, cô và chồng mình (Yosuke) quyết định trở lại Bizen để sát cánh cùng cha cô tại Studio Kibido, mang theo những ý tưởng và kỹ năng mới từ thế giới bên ngoài.

Sự kết hợp giữa truyền thống và hiện đại

Việc học về mỹ thuật của Mizuho giúp cô cân bằng các hình thức tinh xảo với kết cấu gốm Bizen thô ráp truyền thống. Cô mang đến một góc nhìn mới về thẩm mỹ, không bị giới hạn bởi các quy tắc truyền thống, nhưng vẫn tôn trọng bản chất của nghề gốm Bizen. Các tác phẩm của cô thường có sự kết hợp giữa hình dáng cổ điển và chi tiết hiện đại, tạo nên một phong cách độc đáo mà vẫn dễ nhận biết là sản phẩm của gia đình Kimura.

Trong khi đó, những đường nét chính xác và hình dạng hoàn hảo đã định hướng cho sự nghiệp trước đây của Yosuke đôi khi đối lập trực tiếp với vẻ đẹp không hoàn hảo của Bizen ware. Với nền tảng là một kỹ sư kết cấu, ban đầu Yosuke thấy khó khăn trong việc chấp nhận những biến dạng tự nhiên xảy ra trong quá trình nung gốm Bizen.

“Ngay cả những sản phẩm có hình dạng hoàn hảo trên bánh xe cũng hầu như không bao giờ trở nên hoàn hảo khi chúng ra khỏi lò nung”. Yosuke chia sẻ, “Chúng không chỉ bị cong vênh, biến dạng mà còn thiếu linh hồn nếu chỉ tập trung vào sự hoàn hảo về mặt kỹ thuật”.

Từ người cha vợ Bifu, Yosuke đã học được vẻ đẹp nguyên thủy bên trong những điều không hoàn hảo, làm thế nào mà sự không đồng đều thô sơ và vẻ ngoài dị dạng có thể cân bằng sự đơn giản của một tác phẩm, tạo nên một tổng thể hài hòa hơn. Dựa trên nền tảng kỹ thuật vững chắc của mình, ông đã thử nghiệm các vật liệu và công thức đất sét khác nhau để tạo ra những tòa tháp cao vút và các hình thức mới, tìm cách mang lại cảm giác hiện đại cho các sản phẩm Bizen truyền thống mà không làm mất đi bản chất của chúng.

Gia đình Kimura: Yosuke, Mizuho, ​​​​Miyoko và Bifu (trái sang phải)

Sự hợp tác giữa ba thế hệ

Hiện nay, ba người thợ gốm làm việc cùng nhau tại Studio Kibido, do Bifu đứng đầu. Mỗi người mang đến một phong cách và kỹ năng riêng, tạo nên một sự kết hợp độc đáo giữa truyền thống và đổi mới. Bifu, với kinh nghiệm gần nửa thế kỷ, là người giữ gìn kỹ thuật và triết lý truyền thống. Mizuho mang đến một cảm nhận nghệ thuật đương đại và sự tinh tế trong thiết kế. Yosuke đóng góp sự chính xác kỹ thuật và tinh thần sáng tạo, không ngừng thử nghiệm với các hình thức và kỹ thuật mới.

Sự hợp tác này không chỉ đảm bảo sự tồn tại của truyền thống gốm Bizen trong gia đình Kimura mà còn cho phép nó phát triển và thích ứng với thế giới đương đại, giữ cho nghề thủ công này sống động và phù hợp với thời đại mới.

Cuộc đời và sự nghiệp của Kimura Bifu.

Dấu mốc quan trọng

• 1951: Sinh ra tại thị trấn Funaho, thành phố Kurashiki, tỉnh Okayama
• 1971: Học làm gốm tại lò Toshoen, bắt đầu hành trình với nghề gốm Bizen
• 1976: Chuyển đến học làm gốm tại lò Kobaido, nơi ông gặp gia đình Kimura
• 1980: Kết hôn với con gái gia đình Kimura, chính thức trở thành thế hệ thứ 9
• 1985: Mở Studio Kibido, đánh dấu sự độc lập trong nghề nghiệp
• 1993: Triển lãm cá nhân đầu tiên tại cửa hàng bách hóa Nara Sogo
• 1995: Triển lãm hai người tại Keihan Department Store, giới thiệu tác phẩm ra công chúng rộng rãi hơn
• 1996: Triển lãm cá nhân tại Cửa hàng bách hóa Osaka Hankyu, củng cố danh tiếng
• 1997: Bắt đầu triển lãm cá nhân thường niên tại Cửa hàng bách hóa Keihan
• 1998: Triển lãm hai người của Cửa hàng bách hóa Matsuzakaya
• 2000: Con gái Mizuho bắt đầu học về mỹ thuật
• 2001: Triển lãm cá nhân ở San Francisco, mở rộng danh tiếng ra quốc tế
• 2005: Triển lãm cá nhân thứ hai ở San Francisco, củng cố vị thế quốc tế
• 2010: Mizuho và Yosuke trở về Bizen sau khi học xong, tham gia Studio Kibido
• 2015: Tổ chức triển lãm gia đình đầu tiên với cả ba nghệ nhân
• 2020: Được chính quyền tỉnh Okayama công nhận là “Bảo vật sống” trong lĩnh vực gốm Bizen
• 2024: Kỷ niệm 50 năm làm nghề gốm Bizen và đang đào tạo thế hệ thứ 11

Di sản và triết lý

Kimura Bifu không chỉ là một nghệ nhân gốm mà còn là một người gìn giữ và truyền bá văn hóa. Thông qua công việc của mình, ông đã góp phần bảo tồn một nghề thủ công truyền thống của Nhật Bản, đồng thời giúp nó thích ứng và phát triển trong thế giới hiện đại. Triết lý làm việc của ông – sự cân bằng giữa kỹ thuật và trực giác, giữa truyền thống và đổi mới – không chỉ áp dụng cho nghề gốm mà còn là một bài học về cách sống trong thời đại thay đổi nhanh chóng.

Những tác phẩm của Bifu và gia đình Kimura hiện có mặt trong nhiều bộ sưu tập tư nhân và công cộng trên khắp thế giới, từ Bảo tàng Quốc gia Tokyo đến các phòng trưng bày nghệ thuật ở Mỹ và châu Âu. Tuy nhiên, đối với Bifu, thành công lớn nhất của ông không phải là danh tiếng hay giải thưởng, mà là khả năng truyền lại không chỉ kỹ năng mà còn cả tinh thần của một shokunin cho thế hệ tiếp theo.

Câu chuyện của Kimura Bifu và gia đình là một minh chứng cho sức mạnh của truyền thống và sự đổi mới khi chúng được kết hợp một cách hài hòa. Trong thế giới ngày càng tự động hóa và số hóa, công việc của các nghệ nhân như Bifu nhắc nhở chúng ta về giá trị của bàn tay con người, sự kiên nhẫn và cam kết đối với chất lượng.

Khi bước vào thập kỷ thứ sáu của sự nghiệp, Bifu vẫn tiếp tục làm việc mỗi ngày, tạo ra những món đồ gốm không chỉ đẹp mà còn mang trong mình một phần linh hồn của người nghệ nhân. Và với Mizuho và Yosuke đang dần tiếp quản Studio Kibido, tương lai của gia đình Kimura và nghề gốm Bizen có vẻ sáng lạn như ngọn lửa trong lò noborigama của họ.

Isezaki Yozan; Người đã sản sinh ra 1 thế hệ thợ gốm Bizen xuất sắc nhất