Lịch sử hình thành thương hiệu Fukagawa
Thương hiệu gốm sứ Fukagawa có lịch sử lâu đời gắn liền với gia đình Fukagawa, một gia đình có truyền thống lâu đời trong ngành gốm sứ tại Nhật Bản. Gia đình Fukagawa bắt đầu kinh doanh lò nung đồ sứ ở vùng đất Arita từ khoảng năm 1650, tạo nền móng cho những phát triển sau này của thương hiệu.
Mốc quan trọng nhất trong lịch sử của Fukagawa là vào năm 1894, khi Chuji Fukagawa chính thức thành lập lò Fukagawa Seiji tại thị trấn Arita, tỉnh Saga. Đây là cột mốc đánh dấu sự ra đời chính thức của thương hiệu gốm sứ danh tiếng này.
Chuji Fukagawa không chỉ là người sáng lập mà còn là linh hồn định hướng cho phong cách và triết lý của thương hiệu Fukagawa. Ông đã từng du lịch châu Âu từ khi còn trẻ và có cơ hội tìm hiểu về kỹ thuật sản xuất gốm sứ của phương Tây, đặc biệt là tại lò nung Meissen nổi tiếng của Đức. Từ những trải nghiệm quý báu này, ông đã đặt ra tầm nhìn đầy tham vọng cho Fukagawa: trở thành “nơi sản xuất đồ sứ tốt nhất thế giới”.
Với tầm nhìn đó, Chuji Fukagawa đã theo đuổi một phong cách thiết kế độc đáo, kết hợp giữa nét thẩm mỹ truyền thống của Nhật Bản với kỹ thuật tiên tiến từ châu Âu. Đây chính là điểm đặc trưng đã làm nên thương hiệu Fukagawa như ngày nay – sự kết hợp hài hòa giữa Đông và Tây, giữa truyền thống và hiện đại.
Chuji Fukagawa và tác phẩm của ông tại triển lãm năm 1900
Vùng đất Arita – Cái nôi của gốm sứ Fukagawa
Fukagawa có nguồn gốc từ vùng đất Arita thuộc tỉnh Saga – nơi được coi là cái nôi của nghề làm gốm sứ Nhật Bản. Lịch sử của gốm sứ tại Arita có thể truy nguyên từ năm 1616, khi những sản phẩm gốm sứ đầu tiên được tạo ra tại đây.
Trong thời kỳ Edo, gốm sứ sản xuất tại Arita được xuất khẩu qua cảng Imari và trở nên nổi tiếng tại châu Âu dưới cái tên “Imari”. Loại gốm sứ này đặc biệt được yêu thích bởi các quý tộc và hoàng gia châu Âu thời bấy giờ nhờ vào vẻ đẹp tinh xảo cùng chất lượng vượt trội.
Chính trong bối cảnh lịch sử và văn hóa phong phú này, gia đình Fukagawa đã bắt đầu hoạt động kinh doanh lò nung và dần khẳng định vị thế của mình trong làng gốm sứ Arita. Đến khi Chuji Fukagawa thành lập lò Fukagawa Seiji vào năm 1894, thương hiệu Fukagawa chính thức ra đời và nhanh chóng trở thành một trong những tên tuổi hàng đầu của gốm sứ Nhật Bản.
Vùng đất Arita không chỉ cung cấp nguồn nguyên liệu chất lượng cao cho việc sản xuất gốm sứ mà còn là nơi lưu giữ và phát triển những kỹ thuật truyền thống quý báu. Đây chính là nền tảng để Fukagawa phát triển phong cách riêng biệt của mình, kết hợp giữa tinh hoa nghề gốm truyền thống Arita với những cải tiến từ phương Tây.
Sách thiết kế của Chuji Fukagawa.
Gian hàng của Nhật Bản tại Triển lãm Paris Expo năm 1900.
Một hóa đơn viết tay được viết trong sổ tay của Chuji. Sau Paris Expo, Fukagawa Seiji đã nhận được đơn đặt hàng từ các cửa hàng sang trọng của Pháp là Le Bon Marché và Printemps.
Đặc trưng nghệ thuật của gốm sứ Fukagawa
Màu xanh Fukagawa – Linh hồn của thương hiệu
Một trong những đặc trưng nổi bật nhất của gốm sứ Fukagawa chính là “Màu xanh Fukagawa” (Fukagawa Blue) – một tông màu xanh lam độc đáo đã làm nên tên tuổi của thương hiệu trên toàn thế giới. Màu xanh này được tạo nên từ kỹ thuật vẽ chuyển màu tối bằng một cây cọ duy nhất, tạo ra hiệu ứng màu xanh lam đầy bí ẩn và mê hoặc.
Để tạo nên “Màu xanh Fukagawa” đặc trưng, các nghệ nhân của Fukagawa phải trải qua quá trình vẽ cực kỳ tỉ mỉ trên nền sứ trắng trong suốt. Loại sứ trắng này được tạo ra bằng cách nung ở nhiệt độ cao lên tới 1350°C, đòi hỏi kỹ thuật tinh xảo và sự kiểm soát chặt chẽ trong quá trình sản xuất.
Sự kết hợp giữa nền sứ trắng tinh khiết và lớp men màu xanh trong trẻo đã tạo nên vẻ đẹp độc đáo cho sản phẩm của Fukagawa. Chính vẻ đẹp trong trẻo của màu men này đã khiến tên tuổi của Fukagawa được cả thế giới biết đến và trở thành đặc trưng không thể nhầm lẫn của thương hiệu.
Kỹ thuật vẽ tay tinh xảo
Một trong những yếu tố tạo nên giá trị đặc biệt cho sản phẩm của Fukagawa chính là kỹ thuật vẽ tay tinh xảo. Mỗi sản phẩm gốm sứ của Fukagawa đều được vẽ hoàn toàn bằng tay bởi những nghệ nhân bậc thầy, những người đã trải qua nhiều năm rèn luyện để có thể nắm vững kỹ thuật đặc biệt này.
Kỹ thuật vẽ tay của Fukagawa không chỉ thể hiện qua “Màu xanh Fukagawa” mà còn ở những họa tiết trang trí tinh tế như hoa, chim, phượng hoàng và các motif truyền thống Nhật Bản khác. Mỗi nét vẽ đều được thực hiện một cách cẩn thận, tỉ mỉ và chính xác, tạo nên những sản phẩm có giá trị nghệ thuật cao.
Điển hình như tại Triển lãm Paris 1900, Chuji Fukagawa đã trưng bày một “chiếc bình lớn có hoa văn hình Phượng hoàng vẽ vàng tinh xảo” được sản xuất trong hơn ba năm. Tác phẩm này đã gây ấn tượng mạnh mẽ và giành được huy chương vàng, khẳng định tài năng và kỹ thuật vẽ tay xuất sắc của các nghệ nhân Fukagawa.
Tại Hội chợ triển lãm này, Chuji Fukagawa đã vinh dự nhận được các đơn hàng từ các nhà sưu tập nổi tiếng thế giới Emile Guimet (Bảo tàng Gime) và Henri Cernuschi (Bảo tàng Cernuschi) có danh tiếng trong lĩnh vực nghệ thuật.
Phong cách thiết kế độc đáo
Ngoài màu sắc và kỹ thuật vẽ, Fukagawa còn nổi tiếng với phong cách thiết kế độc đáo, được gọi là “phong cách Fukagawa”. Phong cách này kết hợp giữa các yếu tố thiết kế truyền thống của gốm sứ Arita như Koimari, Kakiemon và Iro Nabeshima với những cải tiến riêng của Fukagawa.
“Phong cách Fukagawa” thể hiện sự sáng tạo và đổi mới, khác biệt so với phong cách thiết kế Arita ware truyền thống. Đây là kết quả của triết lý thiết kế của Chuji Fukagawa, người luôn tìm kiếm sự kết hợp hài hòa giữa vẻ đẹp truyền thống của Nhật Bản và kỹ thuật tiên tiến từ phương Tây.
Qua thời gian, “phong cách Fukagawa” đã trở thành một phong cách nghệ thuật được công nhận và đánh giá cao trên trường quốc tế, góp phần khẳng định vị thế của Fukagawa trong làng gốm sứ thế giới.
Xưởng sản xuất Fukagawa – Nơi hòa quyện giữa truyền thống và hiện đại
Xưởng sản xuất của Fukagawa Seiji được Chuji Fukagawa xây dựng vào thời Minh Trị với mục tiêu tạo ra những sản phẩm gốm sứ chất lượng cao nhất. Điều đặc biệt là xưởng sản xuất này được thiết kế theo mô hình kết hợp giữa xưởng sứ kiểu cũ của Nhật Bản và xưởng sản xuất nhỏ của Arita (Saikuba) với những ảnh hưởng từ mô hình sản xuất của gia đình Wedgwood nổi tiếng tại Anh.
Xưởng sản xuất Fukagawa được xây dựng từ năm 1894 và điều đáng kinh ngạc là nó vẫn đang hoạt động cho đến ngày nay, sau hơn một thế kỷ. Đây là minh chứng cho sự bền vững trong tầm nhìn và hoạt động của thương hiệu Fukagawa.
Xưởng sản xuất Fukagawa hoạt động như một dàn nhạc hòa tấu, nơi mỗi nghệ nhân đều có vai trò riêng biệt nhưng cùng hướng đến một mục tiêu chung: tạo ra những sản phẩm gốm sứ hoàn hảo. Từ việc lựa chọn nguyên liệu, tạo hình, vẽ trang trí đến nung sản phẩm, mỗi công đoạn đều được thực hiện một cách tỉ mỉ và chuyên nghiệp bởi những người thợ thủ công lành nghề.
Điều đặc biệt là trong suốt hơn một thế kỷ qua, xưởng sản xuất Fukagawa vẫn giữ nguyên những kỹ thuật truyền thống đã làm nên tên tuổi của thương hiệu, nhưng đồng thời không ngừng cải tiến và áp dụng công nghệ mới để nâng cao chất lượng sản phẩm. Đây chính là bí quyết giúp Fukagawa duy trì vị thế hàng đầu trong làng gốm sứ Nhật Bản và thế giới.
Fukagawa và những thành tựu trên trường quốc tế
Huy chương vàng tại Triển lãm Paris 1900
Một trong những dấu mốc quan trọng nhất trong lịch sử của Fukagawa là thành công vang dội tại Triển lãm Paris 1900. Đây là một sự kiện mang tính biểu tượng, nơi nghệ thuật Tân nghệ thuật và trường phái Ấn tượng gây ấn tượng mạnh mẽ, thu hút tới 50 triệu du khách và giúp Paris khẳng định vị thế là thành phố của nghệ thuật.
Tại triển lãm này, Chuji Fukagawa đã trưng bày một cặp “Bình lớn có hoa văn hình Phượng hoàng vẽ vàng tinh xảo” tại lối vào của gian hàng Nhật Bản. Đây là tác phẩm được ông dày công sản xuất trong hơn ba năm, thể hiện tài năng và tâm huyết của các nghệ nhân Fukagawa.
Kết quả là Fukagawa đã vinh dự nhận được huy chương vàng tại Triển lãm Paris 1900, một thành tích vô cùng đáng tự hào. Không chỉ vậy, tại đây, Chuji Fukagawa còn nhận được các đơn đặt hàng từ những nhà sưu tập nổi tiếng thế giới như Emile Guimet (người sáng lập Bảo tàng Guimet) và Henri Cernuschi (người sáng lập Bảo tàng Cernuschi) – những người có danh tiếng trong lĩnh vực nghệ thuật.
Chiến thắng tại Triển lãm Paris 1900 đã đưa tên tuổi của Fukagawa lên bản đồ gốm sứ thế giới và mở ra nhiều cơ hội phát triển cho thương hiệu này tại thị trường quốc tế.
Fukagawa Seiji được sử dụng cho các tàu chở khách hạng nhất, và cũng được sử dụng cho món Sushi của Nhật Bản khi được phục vụ giữa các món ăn phương Tây.
Triển lãm và thành công tại các quốc gia trên thế giới
Sau thành công tại Triển lãm Paris 1900, Fukagawa tiếp tục mở rộng thị trường quốc tế và tham gia nhiều triển lãm lớn trên khắp thế giới. Thông qua Wat Shokai ở Birmingham, Anh, họ mở các nhà phân phối ở London, Paris, Hamburg, Milan, Brussels và nhiều thành phố lớn khác để quảng bá sức hấp dẫn của đồ sứ Fukagawa ra thế giới.
Năm 1904, Fukagawa tham gia Hội chợ Thế giới St. Louis và giành giải nhất, một lần nữa khẳng định vị thế hàng đầu trong làng gốm sứ thế giới. Theo thời gian, các sản phẩm của Fukagawa ngày càng được ưa chuộng tại thị trường quốc tế, không chỉ bởi vẻ đẹp nghệ thuật mà còn bởi chất lượng vượt trội.
Tinh thần và triết lý của Chuji Fukagawa còn được thể hiện rõ nét trong các hoạt động quốc tế hiện đại của thương hiệu. Năm 2001, “Triển lãm Fukagawa” với tiêu đề “Đồ sứ Arita – bốn mùa của Nhật Bản” được tổ chức tại Nhà Văn hóa Nhật Bản ở Paris, Pháp, nơi Fukagawa công bố một tác phẩm sắp đặt bằng gốm sứ độc đáo. Năm 2005, Fukagawa Seiji mở Milano Studio tại Ý và tham gia triển lãm tại Milano Salone – hội chợ thương mại nội thất lớn nhất thế giới.
Những thành công quốc tế này đã chứng minh cho triết lý của Chuji Fukagawa thời Minh Trị: “Nếu nắm vững tinh hoa, ắt sẽ vươn tới thiên hạ”. Và quả thật, Fukagawa đã vươn xa, mang vẻ đẹp của gốm sứ Nhật Bản đến với khách hàng toàn cầu.
Xưởng được xây dựng từ năm 1894 vẫn đang hoạt động.
Fukagawa và mối quan hệ với Hoàng gia Nhật Bản
Một trong những minh chứng rõ nét nhất cho chất lượng và giá trị của gốm sứ Fukagawa chính là mối quan hệ đặc biệt giữa thương hiệu này với Hoàng gia Nhật Bản. Năm 1910, Fukagawa được vinh dự bổ nhiệm làm nhà cung cấp chính thức cho gia đình Hoàng gia Nhật Bản – một danh hiệu mà chỉ những thương hiệu có chất lượng và uy tín vượt trội mới có thể đạt được.
Fukagawa đã nhận được nhiều đơn đặt hàng từ Hoàng gia, bao gồm việc cung cấp bộ đồ ăn cho các bữa tiệc của Thiên hoàng Minh Trị. Đặc biệt, vào thời điểm Thiên hoàng mới lên ngôi năm 2019, Fukagawa một lần nữa có vinh dự được cung cấp bộ đồ ăn cho Hoàng gia mới, khẳng định vị thế bền vững và uy tín lâu dài của thương hiệu.
Mối quan hệ với Hoàng gia không chỉ là niềm tự hào mà còn là động lực để Fukagawa không ngừng nâng cao chất lượng sản phẩm và duy trì những giá trị truyền thống quý báu. Để đáp ứng những đơn đặt hàng từ Hoàng gia, đặc biệt là việc tái tạo những bộ đồ ăn từ thời Minh Trị, Fukagawa phải có công nghệ tiên tiến và kỹ thuật thủ công điêu luyện – một thách thức nhưng cũng là niềm tự hào của các nghệ nhân khi truyền tay nghề từ thế hệ này sang thế hệ khác.
China on the Park Chujikan – Bảo tàng lưu giữ tinh hoa Fukagawa
“China on the Park Chujikan” là bảo tàng được thành lập vào năm 1989, nơi trưng bày và lưu giữ những kiệt tác của Fukagawa từ thời Minh Trị cho đến các tác phẩm đương đại. Đây là nơi du khách có thể chiêm ngưỡng những tác phẩm tiêu biểu của thương hiệu, trong đó có cặp “Bình lớn có hoa văn hình Phượng hoàng vẽ vàng tinh xảo” từng đoạt giải tại Triển lãm Paris 1900.
Năm 1994, nhân dịp kỷ niệm 100 năm ngày thành lập, “Triển lãm kỷ niệm 100 năm lò nung Fukagawa” đã được tổ chức tại “China on the Park Chujikan”, thu hút sự quan tâm của nhiều người yêu thích gốm sứ trong và ngoài nước.
Năm 2000, nhân kỷ niệm 100 năm ngày nhận huy chương vàng tại Triển lãm Thế giới Paris 1900, triển lãm “Thiết kế gốm sứ Meiji” đã được tổ chức tại Phòng trưng bày của Trung tâm Văn hóa Meiji Jingu, nơi chiếc bình lớn từng đoạt giải đã được trưng bày.
“China on the Park Chujikan” không chỉ là nơi lưu giữ lịch sử và thành tựu của Fukagawa mà còn là cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, giúp công chúng hiểu hơn về giá trị nghệ thuật và văn hóa của gốm sứ Nhật Bản nói chung và Fukagawa nói riêng.
“China on the Park Chujikan” trưng bày các kiệt tác từ thời Minh Trị của Fukagawa Seiji cho đến các tác phẩm đương đại.
Cột mốc lịch sử và sự phát triển của Fukagawa
Lịch sử phát triển của Fukagawa gắn liền với nhiều cột mốc quan trọng, đánh dấu những bước tiến đáng kể của thương hiệu trong ngành gốm sứ Nhật Bản và thế giới:
- 1892: Chuji Fukagawa đến Hoa Kỳ để tham gia triển lãm tại Hội chợ Thế giới Chicago.
- 1894: Chuji Fukagawa thành lập Fukagawa Seiji, một công ty sản xuất và bán đồ sứ, tại thị trấn Arita, tỉnh Saga.
- 1900: Tham gia Triển lãm Thế giới Paris với tư cách là chủ tịch của tỉnh Saga và nhận được huy chương vàng.
- 1904: Tham gia Hội chợ Thế giới St. Louis và giành giải nhất.
- 1910: Được công bố là nhà cung cấp cho gia đình Hoàng gia.
- 1916: Trở thành một nhà máy được chỉ định của Hải quân và cung cấp đồ dung cho các sĩ quan.
- 1921: Cung cấp bộ đồ ăn Nhật Bản cho các phòng nghỉ hạng nhất của tàu Nippon Yusen.
- 1937: Được Bộ Thương mại và Công nghiệp chỉ định là nhà máy bảo quản công nghệ.
- 1949: Thiên hoàng có một cuộc hành hương đến nhà máy.
- 1963: Đã phát triển và bắt đầu sản xuất đồ sứ xương (bone china).
- 1989: Thành lập “China on the park Chujikan”.
- 2001: Triển lãm Fukagawa với tiêu đề “Đồ sứ Arita – bốn mùa của Nhật Bản” được tổ chức tại Nhà Văn hóa Nhật Bản ở Paris, Pháp.
- 2005: Fukagawa Seiji Milano Studio khai trương và tham gia triển lãm tại Milano Salone.
- 2007: Nhận “Giải thưởng Công ty Xuất sắc về Thiết kế” từ Viện xúc tiến Thiết kế Nhật Bản.
- 2009: Cửa hàng chính Fukagawa Seiji được Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp chứng nhận là “Di sản Công nghiệp Hiện đại”.
- 2019: Vào thời điểm Thiên hoàng mới lên ngôi, vinh dự được cung cấp bộ đồ ăn cho Hoàng gia mới.
Mỗi cột mốc là một minh chứng cho sự phát triển không ngừng của Fukagawa, từ một lò nung
Khám phá làng gốm Nhật tuổi đời hơn 900 năm
Bizen là gì? 5 Loại bizen yaki được yêu thích?